Film & TV

De BRT

In de jaren 80 heette onze nationale omroep gewoon nog de BRT. De televisiezender had ondanks een monopoliepositie in Vlaanderen te kampen met heel wat problemen: eeuwige besparingen, een toenemende politisering en de komst van VTM in 1989. Tot dan keek televisiekijkend Vlaanderen massaal naar Nederlandse en Franse zenders, maar de BRT hield zich staande dankzij eigen producties zoals Het PleintjeTik Tak, Merlina, de IQ-kwis, Hoger Lager en niet te vergeten de Pak De Poen Show

Sinds 1 januari 1971 zond de BRT uit in kleur, 6 jaar later ging het tweede kanaal TV2, de voorloper van Canvas, de ether in. Het eerste kanaal bleef evenwel het paradepaardje, het uitgelezen platform om nieuwe programma’s uit te proberen. Zo was er de immens populaire IQ-kwis, met de ultieme quizmaster Herman Van Molle, die allerlei breinbrekende vragen op de deelnemers afvuurde, steeds met een uitgestreken pokergezicht en de occasionele kwinkslag. In de zenuwslopende eindronde moesten de kandidaten in zo kort mogelijke tijd een zo lang mogelijk woord maken op een letterbord met verschuifbare vierkanten (in ieder bord stak altijd een woord van maar liefst 20 letters). Vanaf 1981 zond de BRT de eindejaarsshows van Gaston en Leo uit, die zonder verpinken makkelijk 2.680.000 kijkers haalden en waarvan vele sketches klassiekers zijn geworden, zoals deze over Restaurant De gouden leeuw en uiteraard de bekendste van allemaal: Joske Vermeulen.

Ook voor kleine kinderen en de jeugd spaarde de BRT kosten noch moeite. Enkele razend populaire programma’s zitten voorgoed gegrift in het visueel geheugen van een hele generatie. Voor de allerkleinsten was er Tik Tak, een programma dat een begrip werd en een van de langstlopende programma’s van de openbare omroep werd. Het concept was even geniaal als eenvoudig: een bezwerende mix van vrolijke kleuren, caleidoscopische beweging, poëtische silhouetten, lallende hummeltjes en vrolijke muzikale ritmes kluisterde talloze peuters (en hun ouders) dagelijks aan de beeldbuis. Bedenker Mil Lenssens kwam op het idee toen hij enkele kinderen geboeid zag kijken naar de uitzending van een lotto-trekking. Andere kapoenen konden hun gading vinden bij de avonturen van Plons (de gekke kikker) verteld door Regine Clauwaert of, nog zo’n schot in de roos, Het Liegebeest, een guitige poppenserie over een groen slang- en leugenachtig wezen dat in een kasteel woonde op Regenboogeiland, een in de lucht zwevende rots (echt waar). De fratsen van de klusjesmannen Jacobus en Corneel vielen ook erg in de smaak bij het jong grut, maar dé topper bij de schoolgaande jeugd was dan weer Merlina, een detectivereeks die inmiddels de cultstatus heeft bereikt. Onder het motto “Efficiënt en discreet wordt de waarheid compleet, want al is het mysterie nog zo groot, Merlina legt de waarheid bloot” loste het detectivebureau onder leiding van tante Merlina op ietwat knullige wijze de ene zaak na de andere op en bond de strijd aan met het misdadig meesterbrein Sardonis. Wie herinnert zich nog hoe Ann steeds won van Pol met Stratego, hoe voor Napoleon – de uitvinder van onder andere de Parafix en de antikogelkrant – alles steeds “tiptop” in orde was of hoe de flamboyante dichter Renaat Vandenkapblok te pas en te onpas ongevraagd zijn jongste poëem ten berde bracht? Televisie van de bovenste plank.

Ook humor van die zelfde, hooggelegen plank was een vast ingrediënt voor een geslaagde BRT-avond. Programma’s als Meester hij begint weer! (met Frank Dingenen), TV Touché (met onder andere Herman Van Molle), Lava (absurdisme ten top met Kamagurka en Herr Seele) en De Drie Wijzen konden iedere week rekenen op hoge kijkcijfers. Soms sloop de humor ongewenst of zelfs onopzettelijk in de uitzending. Of werkten de capriolen van Walter in Hoger Lager nooit op uw lachspieren? De klap op de vuurpijl (of was het eerder een sisser of losse flodder?) in deze categorie was De Pak De Poen Show, een stukje Vlaamse televisiegeschiedenis om u tegen te zeggen. In deze groots opgezette, live uitgezonden spektakelshow ging werkelijk alles mis en dat was heus niet alleen de schuld van de presentators, de verguisde gebroeders Verreth.

Andere keren was bittere ernst geboden. Zeker sedert in 1979 een decreet van de BRT een Vlaamse culturele instelling maakte, waardoor alle informatieve programma’s in een strenge geest van objectiviteit moesten verlopen. Berichtgeving en informatie gebeurde in eerste instantie via het Journaal, maar vanaf mei 1980 is er ook Teletekst, een soort televisiekrant. Vanaf 1988 kreeg het politieke praatprogramma Confrontatie een waardige opvolger op zondagmorgen, De zevende dag, waar politiek en duiding aangeboden werd in de vorm van een praatcafé en ‘Konfrontatie’ simpelweg een debatonderdeel, deze keer gespeld met een ‘k’. Terloops, Argus en Panorama gaven nog meer duiding bij de actualiteit en een piepjong Bart Peeters initieerde de jeugd in de wondere wereld van de wetenschap, technologie en muziek in Pop Elektron. Journalist Maurice De Wilde maakte school met zijn historische reeksen De Nieuwe Orde en De Verdachten, diepgravende en gedegen reportages over het collaboratieverleden van België tijdens de Tweede Wereldoorlog. Met Kunst-Zaken, Première, Coda en Wie schrijft die blijft had de BRT bovendien zeer gedegen programma’s voor cultuurvreters, filmliefhebbers en literatuurminnaars.

In de jaren 80 investeerde de BRT eveneens in televisieseries van eigen bodem. Bijzonder populair was bijvoorbeeld Het Pleintje, dat soms kijkcijfers haalde van meer dan 2 miljoen. Deze reeks speelde zich af op een klein dorpsplein, waar langs ene zijde de kerk staat en aan de andere kant het dorpscafé. De hele serie dreef op de rivaliteit tussen de meer progressieve en de reactionaire bewoners. Het succes van ‘Het Pleintje’ overtrof de stoutste dromen van scenarioschrijver Jan Matterne, die eerder al televisiegeschiedenis had geschreven met De Collega’s. Twee andere reeksen die geheel en al uit de Vlaamse klei werden getrokken, waren De Paradijsvogels (over het wel en wee in een dorpje aan de Leie) en Hard labeur (met een foeterende Jo De Meyere als de zwoegende landbouwer Speeltie en Chris Lomme als zijn onderdrukte boerin).

Met de komst van de eerste commerciële omroep VTM in 1989 ziet de BRT zich gedwongen om ook een breder publiek aan te spreken. Er werd een nieuwe strategie uitgedokterd, die onder andere nieuwe namen inhield voor de diverse zenders. BRT 1 en 2 werden omgedoopt tot TV1 en TV2 en de radionetten die voorheen BRT 1, 2, 3 heetten, werden Radio 1, 2 en 3. De BRT bleef gewoon de Belgische Radio- en Televisieomroep, althans tot in 1991. Toen vonden de politici dat de naamgeving niet meer klopte. De BRT zond alleen Nederlandstalige programma’s uit en dus veranderde de naam in BRTN (Belgische Radio- en Televisieomroep Nederlandstalige Uitzendingen). Toen BRTN op 16 april 1997 van een parastatale naar een naamloze vennootschap van Publiek Recht transformeerde, kwam er nogmaals een naamswijziging die over de geografische gemeenschap  waarin de zender actief was (en is) geen twijfel meer liet bestaan. De BRTN werd de huidige VRT, voluit de Vlaamse Radio- en Televisieomroeporganisatie.

10 thoughts on “De BRT”
  1. Dries Goossen schreef:

    Breng ons het pleintje seizoen 2 aub!!!!!!!!!!

  2. Frederix Gustaaf schreef:

    Geachte,

    Bestaat er nog iets over “Binnen en Buiten” !!!!
    FG

  3. danny dravecz schreef:

    ben op zoek

    naar een reportage in panorama 1979 dacht ik

    met paul jambers over
    maasland in nood of limburg in nood

    mvgrtjs dann

  4. Rita laceur schreef:

    Beste ik ben op zoek naar de naam van het programma waarin de zin “‘k heb liever n’en botram met muzzestronten, was iets met humor denk ik. Ik hoop het terug te vinden Alvast bedankt

  5. Goemaere schreef:

    Beste

    Ik ben op zoek naar reeks over de oorlog in de jaren 80
    Duits gesproken met ondertiteling……..
    Hele mooie vertoning en hele mooie reeks

  6. danniau francine schreef:

    Ik zoek een uitzending van Binnen en Buiten in het jaar 1970/71
    een uitzending waarin Pater de Brabander wordt geintervieuwd over een plaat van UNICEF en waarin de AFS studente Melissa Lawson één van de liederen zingt. Valt dit nog te traceren? F Danniau

  7. Christelle schreef:

    Ik ben op zoek naar de opname uit Sjobis time ‘waarin ik samen met Salim Seghers te zien ben. Hij en ik samen al dansend op zijn lied “Hou vanavond voor mij vrij”. Met daarin ook enkele close ups van mij.
    Het was in ‘84 of ‘85.
    Graag zou ik dat nog eens terug zien en bewaren.
    Mvg

  8. Evan broothaers schreef:

    Ik ben op zoek naar de laatste aflevering van schoolTv “Hoe word ik olympisch kampioen”
    Aflevering 6 ‘81-‘82
    Groetjes Evan
    0486251873

  9. Bruinjete rosjettettette schreef:

    Allemaal rechzetsen da hoedje en der leuvenpikje front 30 centimietre jetzt ainzatsung erluezung biu allennee alongerzatsententen uand hondjun barchata eiinmaalig ztsen and weidermachtigungen als eiinfallen zetstdumalcafffewithzitronenuandgeweeranhaltungenunderbizantierungenbarchataderhundenkonignenuandkindrentodlichendeutsenmitswepslavenhandel

  10. daniel schreef:

    waarom vind je op internet geen dingen meer van vroeger. oude foto’s van zangeres isabelle a ze had toen denk ik voor het eerst meegedaan aan de fotoshoot samen met katia alens en josé de troch voor p magazine maar ik weet nu niet juist meer of ze eene keer of twee keer. je vind ze wel maar geen foto’s van vrouwen die vroeger in de p magazine stonden.

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *